CO2 Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri
CO2 (Karbondioksit) Gazlı Söndürme Sistemi sabit nozullar kullanılarak gaz dağıtım tesisatının tasarlandığı; gerek lokal, gerekse hacim koruma için uygun olan bir sistemdir. Sistemin tasarımı NFPA12 standardına göre yapılır. Bu sebeple, sistemin tasarım, kurulum, test, bakım ve tadilatlarının yangın söndürme sistemleri konusunda yetkin kişiler tarafından yapılması gerekir.
CO2 Gazlı Söndürme Sistemi piyasada bulunan söndürücü gazlar arasında en etkili olan gazdır. Lokal söndürme yapılabilen tek gazlı söndürme sistemidir. Tüm güvenlik prosedürlerine uyularak yapılacak güvenli ve doğru bir tasarımla CO2 gazlı söndürme sistemi bir çok mahal için en uygun uygulama olacaktır.
CO2 gazı yalıktan, renksiz ve kokusuz bir gaz olup, söndürme işlevi 2 yönlüdür; hem soğutucu hem boğucu bir gaz olarak çalışır. Yani yangını ihtiyacı olan temel unsurlardan sıcaklık ve oksijen etkisini bloke ederek yangının sönmesini sağlar.
Karbondioksit gazı boğucu bir gaz olduğu için insan bulunan mahallerde tercih edilmez. Doğal bir gaz olduğu için herhangi bir geri dönüşüm süresi bulunmamaktadır. Atmosferde % 0,03 oranının altında bulunur.
Kullanım alanlarının bir kısmı aşağıda belirtilmiş olup, diğer etmenler de (mahali sızdırmaz olması, insan bulunup bulunmaması, elektrik yalıtımı gerekliliği vs.) göz önünde bulundurularak söndürücü seçimi konusunda uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.
• Komünikasyon merkezleri
•Jerenetör Odaları
•Tranfo ve şalt odaları
•Kontrol odaları
•Test laboratuvarları
•Yanıcı parlayıcı sıvıların bulunduğu depolar
•Bilgisayar ve kontrol odaları
•Kayıt depoları
•Elektrik kabinleri
•Elektrik kesici odaları
•Yüksek Gerilim Odaları
•Orta Gerilim Odaları
•Baskı Makineleri
•Ambalaj Makineleri
•Çeşitli yanıcı parlayıcı malzemelerin kullanıldığı makine ve depolar vs.
Sistem Tasarımı
CO2 Gazlı Söndürme Sistemlerinin tasarımda ilk yapılacak şey tüm yangın söndürme sistemi tasarımlarında olduğu gibi tehlike sınıfını belirlemektir. Tasarımcı doğru tasarım konsantrasyonunu, ajan miktarını vs. belirlemek için tehlike sınıfını bilmelidir. NFPA 12 standardında hacim koruma için kuru elektrik yangınları, baca yangınları ve çeşitli kimyasallara ait farklı minimum tasarım konsatrasyonları kullanılarak belirli bir hacim için gerekli söndürücü gaz miktarı hesaplanmaktadır.
Diğer söndürücü gazlardan farklı olarak CO2 gazlı söndürme sistemin kullanılan hacimlerin sızdırmaz olması gerekmemektedir. Bu sebeple; herhangi bir açıklık varsa açıklık hesapları yapılabilir. Hatta tamamen açık bir ortamda korunacak malzeme (makine, teçhizat ya da depo olabilir) lokal koruma ile de korunabilir.
CO2 Gazlı Yangın Söndürme Sistemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
•Gaz miktarı standartlara göre hesaplanmalıdır.
•Borulama hidrolik hesap programında doğrulanmış projelere göre yapılmalıdır.
•Basınç sınıfına uygun boru ve fittings kullanılmalıdır.(Dikişsiz çelik çekme boru SCH40-80 / 3000 lb. Dövme çelik fittings)
•İşin ehli kişiler tarafından montajı yapılmalıdır, çünkü bir bağlantı elemanın yanlış yönde (yatay ya da dikey) monte edilmesi gazın dağılımını olumsuz yönde etkiler.
•Boru hattı sızdırmaz olmalıdır. Boru tesisatı azot gazı ile belirli süre ve basınç değerinde test edilmelidir.
•Oda kaçak testleri yapılmamışsa, havalandırma kanallarına açılan menfez ya da büyük açıklıklar, yangın algılama ve söndürme paneli tarafından kontrol edilecek otomatik damperler ile kapatılmalıdır. Böylece gaz boşalmadan önce sızdırmazlık sağlanmış olur. Sızdırmazlık sağlanmaması durumunda sönmüş olan yangın tekrar tutuşabilir, bu sebeple gaz 10 dakika boyunca odada kalmalıdır. Bunu gözlemlemek için Door-fan Oda Sızdırmazlık Testi yapılmalıdır. Açıklık hesabı yapılabilmesi için her bir açıklığın alan bilgisi ve açıklığın tavandan yüksekliklik farkı bilgisi verilmelidir.
